Margaret de Groot Vlasveld: betrokken en dicht bij de mensen

Al op jonge leeftijd werd haar gevraagd om lezingen te doen en te assisteren bij avondwakes en later bij uitvaarten. Eerst samen met een priester, later zelfstandig. Margaret legt uit: “Het was een logisch verlengde van mijn werk in de zorg waar zingevingsvragen en rouw rond het levenseinde vaak spelen. Vanuit deze interesse ben ik later theologie gaan studeren”. Nu begeleidt ze uitvaarten in het zorgcentrum Joachim en Anna. Daarbij schakelt ze regelmatig  het Uitvaartensemble Nijmegen in. Voldoende reden om deze bijzondere vrouw nader te leren kennen. Boudewien Ephraim, koorlid van het Uitvaartensemble Nijmegen, interviewde haar.

Jij was als pastor in verpleeghuis Joachim en Anna, vanaf het begin betrokken bij het Uitvaartensemble. Hoe dat is gegaan?
Als pastor van de Waalboog en uitvaartbegeleider merkte ik dat er behoefte was aan een koor om het afscheid van overledenen op een mooie manier vorm te geven. Ik kwam toen in contact met Jan Bredie, de oprichter van het Uitvaartensemble Nijmegen. Hij liep al langer met het idee rond om een uitvaartkoor te beginnen. Samen met dirigente Anca Veldpaus hebben we toen een jaar lang voorbereidend werk gedaan: contacten leggen met uitvaartondernemingen en met geïnteresseerde zangers. Op 11 januari 2012 vond de oprichtingsvergadering plaats. Ik vond dat de naam eenvoudig en duidelijk moest zijn. Dat is gelukt: de titel Uitvaartensemble Nijmegen geeft precies weer wat jullie doen: koorzang bieden bij uitvaarten in de omgeving van Nijmegen. De ondertiteling ‘Stemmen van Troost’ verwijst naar de nabijheid van de menselijke stem bij een uitvaart. Dat is wat we wilden uitstralen.

Is er de laatste 15 – 20 jaar iets veranderd bij hoe mensen vorm en inhoud willen geven aan een afscheid?
Vroeger stond het gezicht van de dode, het hoofdeinde van de kist, gericht naar het altaar, nu is het gezicht gericht naar de nabestaanden. Zij staan centraal. Daarom probeer ik mij open te stellen voor de wensen van de partners, kinderen en kleinkinderen van de nabestaanden. Het kost mij al gauw 2-3 uur om erachter te komen wat iedereen wil. Recent vroegen kleinkinderen om een nummer van K3. Ik wist niet eens wat het was, maar voor deze kinderen was het belangrijk: een blijvende herinnering aan de begrafenis van hun oma. Overigens zitten de belangrijkste thema’ s liefde, leven, dood, verdriet, afscheid bijna in alle liederen en gedichten verwerkt. Kijk naar songs als Tears in heaven, Dust in the wind en Let it be. Die gaan over de kwetsbaarheid van het menselijk bestaan en het verlangen naar een hemel. Wat ik ook merk is dat niet religieuze mensen er totaal geen moeite mee hebben om te luisteren naar een lied over een Goddelijk thema. Vooral als dat ook nog in een andere taal is. Hoeveel mensen worden niet geroerd door de Mattheus passie?

Je kent ons al een aantal jaren. Zie of hoor je een ontwikkeling?
Zeker! Ik heb jullie jaarconcert bezocht en was verrast door de verbreding: er zijn veel nieuwe nummers bijgekomen. Funeral Ikos van Tavener bijvoorbeeld, vond ik prachtig. In de uitvoering is meer samenklank gekomen en de stemmen en stemgroepen hebben zich meer ontwikkeld. Ik merk dat het bij jullie gaat om het zingen naar de mensen toe om hun troost te bieden en niet om een geslaagd optreden. Jullie denken ook goed mee met de nabestaanden over de invulling van het repertoire en hebben liederen voor een breder publiek zoals Morning has broken, Bridge over troubled water en Cent mille chansons. Bijna alles wat de nabestaanden wensen, kan. En niet onbelangrijk: jullie prijs/kwaliteit verhouding klopt.

Heb je zelf favoriete nummers, liederen of repertoireadviezen?
Ik ben een echte Bach liefhebber dus Jesus bleibet meine freunde en Wenn ich einmal soll scheiden zijn mijn favorieten. Maar Lascia ch’io piano van Händel vind ik ook mooi. En de Taize-liederen, vooral als ze zacht worden gezongen of geneuried tijdens de communie of bij de voorbeden. Populaire liederen zou ik zelf niet zo kiezen maar ze horen wel thuis in het uitvaartrepertoire. En zonder op de populaire toer te gaan: het mooie lied Mag ik dan bij jou van Claudia de Brey kan ook best op de repertoirelijst.