Song, handen- en voetenwerk en gregoriaans

/door

Woensdag 4 september 2019 – De leden van het Uitvaartensemble Nijmegen druppelen een voor een binnen in de oranjerie in Reek naast het woonhuis van Gerard Broess, de nestor van het koor. Het ensemble komt voor de eerste keer na de zomervakantie weer bij elkaar. Niet voor een repetitie, maar voor de jaarlijkse studiedag. Zo’n studiedag is een wezenlijk onderdeel van het repetitieschema. Het koor werkt voortdurend aan een goede samenklank en aan de zangkwaliteiten. De studiedag is bedoeld om puntjes op de i te zetten.

Tweede dirigent Bram Wildeman trapt de studiedag af en neemt de koorleden stevig onderhanden met stem- en ademhalingsoefeningen. Daarna werkt Bram met het koor aan drie verschillende versies van het Ubi Caritas, te weten van Taize, Gelinaeu en Gjeillo. Die van Taize en Gjeillo staan op het repertoire van het uitvaartkoor en Gjeillo wordt regelmatig gezongen tijdens een uitvaart. Het Ubi Caritas van Gelinaeu is nieuw en zo mooi dat  ter plekke wordt besloten om die aan het repertoire toe te voegen.

Aan het eind van de ochtend staat het Gregoriaans op het programma en neemt Hanneke van der Grinten het stokje over van Bram. Hanneke is een echte specialiste op het gebied van het Gregoriaans. Zij is oprichtster van het Gregoriaans Insituut Nijmegen en dirigente van de vrouwenschola Voces Caelestes. Het koor heeft haar uitgenodigd omdat het steeds vaker gevraagd wordt om Gregoriaans te zingen. Vooral de Missa pro Defunctis is populair met stukken als het Requiem in Aeternam, het Kyrie, het Sanctus en Agnus Dei en het In Paradisum dat vaak in herhaling gezongen wordt ter afsluiting van een uitvaart. Ook zingt het koor regelmatig het Salve Regina.

Direct na de lunch is het de beurt aan dirigent Hans Meek. Hij doet met het koor ritme-oefeningen. Dit is nodig aangezien het koor steeds vaker modern werk opvoert zoals ‘Mag ik dan bij jou’ van Claudia de Brey in een vierstemmige zetting. De oefeningen vergen veel ritmegevoel en coördinatie. Handen en voeten bewegen tegengesteld en tegelijkertijd wordt er syncopisch gezongen.

Na het handen- en voetenwerk volgt ‘Song’. Dit vierstemmige lied prijkt sinds kort op het repertoire van het Uitvaartensemble Nijmegen. Componiste is Frea van de  Lavoir uit Lith en zij is speciaal vandaag naar Reek afgereisd om het lied samen met het koor in te studeren. Freia zegt hierover na afloop: “Na de slechts korte tijd die we  effectief aan het arrangement hebben besteed, mocht het resultaat er zijn. Ik ben er echt blij mee en hoor het graag als het koor het lied een keer uitvoert.” Theo Derks, een van de koorleden vult aan: “Heel fascinerend te ervaren hoe een componiste in haar eigen nummer accenten legt die anders wellicht ondergesneeuwd zouden blijven. Een leerzame ervaring, en wat een prachtig nummer is Song.” Evenals voorgaande jaren keren de koorleden na afloop tevreden huiswaarts. De studiedag is geslaagd. Het uitvaartensemble is er wéér beter van geworden!

Maria Janssen, sociaal en muzikaal

/door

Sinds 2016 coördineert Maria Janssen de aanvragen voor optredens van het Uitvaartensemble Nijmegen. Het is Maria op het lijf geschreven. Als getogen Nijmegenaar, opgegroeid in het Land van Maas en Waal en actief in allerlei verenigingen en koren, kent ze veel mensen in de regio. Ze vindt het fijn om contact te hebben met de nabestaanden en het hen naar de zin te maken. Zo heeft ze inmiddels menige familie op weg geholpen bij de keuze van de liederen. Maria: “Het persoonlijke contact met de familie is belangrijk. Dan krijg je de hele sfeer rondom de betrokkenen goed mee. En je kunt beter inschatten wat de wensen zijn. In een kerk is het ingewikkelder. Dan heb je te maken met een soort driehoeksverhouding: familie, voorganger, koor. Maar dat is ook een uitdaging.”

Niet alleen het repertoire, ook de samenstelling van een octet is een puzzel: wie kan er wel en wie niet en hoe zorgen we voor een goede balans van zangers. Voor Maria is dat een soort sport. Ze doet er alles aan om aan een aanvraag te kunnen voldoen. Nee zeggen is het laatste waar ze aan denkt. Hoewel het soms echt niet anders kan; omdat er dan al een aanvraag loopt of omdat er te veel zangers afwezig zijn, bijvoorbeeld in vakantietijd. “Maar dan verwijs ik de familie door en heb ik tips zodat ze toch geholpen zijn”, aldus Maria. 

Zelf heeft Maria het koor gevonden via de website van Nijmegen Muziekstad. Daar stond een oproep voor een sopraan. Sinds midden 2014 zingt ze mee. Wat haar aanspreekt is het brede repertoire – zowel lichte muziek als klassiek – en de flexibiliteit van de groep. Verder zit er veel muzikaliteit in het koor. Het niveau is hoog. Het koor heeft de beschikking over een behoorlijk aantal solisten en muziekinstrumentalisten (piano, orgel, gitaar, dwarsfluit). Maria: “Dat maakt dat je aan specifieke wensen tegemoet kan komen. Hoewel niet altijd alles kan, kan er veel wel.”

Maria komt uit een familie waar zingen vanzelfsprekend is. In de auto op weg naar opa en oma in de Achterhoek werden er liedjes gezongen. Later zong zij met een broer en een achterneef en -nicht bij huwelijken en begrafenissen. “Ik heb iets met zingen. Ik vind het fijn als ik met mijn zangtalent iets kan betekenen voor anderen”. In het dagelijkse leven is Maria docent Nederlands en Frans. Dat laatste komt goed uit bij de Franse chansons, dan corrigeert ze het koor met uitspraak en intonatie. Ook is bestuurslid van het Uitvaartensemble Nijmegen.  

Warm aanbevolen: Earth Song – Frank Ticheli

/door

Het Uitvaartensemble Nijmegen heeft Ticheli’s compositie Earth Song in 2017 opgenomen in het repertoire. Frank Ticheli (21 januari 1958) is een Amerikaans componist, muziekpedagoog en trompettist die muziek componeerde voor orkest, koor, kamermuziek en blaasensembles. Earth Song is een passend lied voor een uitvaart omdat het gaat over lijden, verscheurd zijn en hoop. Deze thema’s doen zich op het scherpst van de snede voelen bij ziekte, sterven en afscheid nemen van een geliefde. Earth Song vertolkt de emoties op een indringende en aansprekende wijze en biedt daarmee herkenning en troost.

Het lied is geïnspireerd op de uitzichtloze situatie van de oorspronkelijke bewoners van Noord Amerika. De schrijnende lange dissonanten ‘verbeelden’ de zinderende pijn die zo heftig is dat die de aarde verschroeit. Daarna komt een stuwende melodie op gang die hoop brengt: blijf zingen, leven en vrede zien. Muziek en zang brengen verlichting als een toevluchtsoord voor degenen die in de duisternis gevangen zitten.

Earth Song is bedoeld voor een wat grotere bezetting, maar met een ervaren octet komt het lied ook prima tot zijn recht. Daarom bevelen wij u dit lied warm aan bij uitvaarten en herdenkingsdiensten. Ons koor heeft Earth Song op 12 maart 2017 voor het eerst uitgevoerd in het Concertgebouw De Vereeniging tijdens het Podium voor de Stad en ontving lovende reacties. Het lied is te beluisteren op youtube.

Sing, Be, Live, See
This dark stormy hour
The wind, it stirs
The scorched Earth cries out in vainOh war and power, you blind and blur
The torn heart cries out in pain
But music and singing have been my refuge
And music and singing shall be my light
A light of song, shining strong
Hallelujah, Hallelujah
Through darkness and pain and strife
I’ll sing, I’ll be, live, see
Peace

Onze ambassadeur: Klopper&Kramer

/door

Het Uitvaartensemble Nijmegen had niet kunnen bestaan zonder ambassadeurs. Een van hen is uitvaartonderneming Klopper&Kramer. Regelmatig wijst zij families op het bestaan van ons koor en zingen wij bij uitvaarten die Klopper&Kramer begeleidt. Hoog tijd dus voor een interview. Onze koorleden Janneke Borghans en Maria Janssen togen daarvoor naar het Uitvaartcentrum Oud-Mariënboom en praatten met Coen Kramer over de rol van muziek bij uitvaarten, over zijn eigen relatie met muziek en natuurlijk over het uitvaartkoor. 

Met de paplepel ingegoten
De ontvangstruimte is van alle gemakken voorzien: fijne fauteuils en cappuccino met roomboterkoekjes. Coen: “Ik ben van jongs af aan door dit werk in al zijn facetten geïnspireerd. Mijn opa is met dit bedrijf begonnen, ongeveer honderd jaar geleden. Mijn vader heeft later met zijn broer en de heer Klopper jr het bedrijf als Klopper&Kramer voortgezet. Die generatie is ermee gestopt en mijn broer Bart en ik zijn er mee doorgegaan”.

Franse chansons en ouderwetse discomuziek
Janneke en Maria informeren eerst naar Coens persoonlijke relatie met muziek. Coen: “Ik kom uit de parochie van de Antonius van Paduakerk. Als kind moest ik altijd mee naar de kerk. Dat ging zo tot in de ’70-er jaren. Was het een stille mis, dan was ik blij omdat deze korter duurde. Maar ik miste wel de muziek. Die was als kind al belangrijk voor mij. Nu heb ik een harde schijf met veel muziek in de auto liggen. Franse chansons, Satie, Chopin, Rachmaninov, maar tegelijkertijd kan ouderwetse discomuziek, Armin van Buuren of Tiësto door de speakers schallen”.

Platgedraaide cd’s
Als het gesprek komt op muziek bij uitvaarten steekt Coen zijn mening niet onder stoelen of banken: “Er moet veel meer live muziek bij uitvaarten komen. Ik ben helemaal klaar met die cd’s. Dan komt De steen van Paul de Leeuw weer voorbij. Platgetrapt….”. Coen snapt echter heel goed dat het niet makkelijk is. Wat is het alternatief? “Vaak is het door gebrek aan vrijwilligers moeilijk om een goed kerkkoor draaiende te houden. Er zijn kerken die naar vervanging zoeken in de vorm van een vrijwilligerskwartet”. Maria herkent dit: “In Malden zit een enthousiaste kapelaan, die steeds minder vaak een eigen kerkkoor ter beschikking heeft. Toen hij ons een keer had horen zingen, stak hij meteen onze flyer in zijn borstzak. Nu hebben we al een aantal keren in Malden gezongen”.

Het kan anders: gospelmuziek 
Gelukkig is er hoop, volgens Coen Kramer: “Het aantal uitvaarten in kerken neemt nog steeds af en veel mensen kiezen voor niet-religieuze ruimten. Daar liggen alle mogelijkheden open”. Een tijdje terug kreeg hij het verzoek van twee dochters om klassieke gospelmuziek te laten horen bij een uitvaart. Vanuit Amstelveen heeft hij toen een groep charmante Antilliaanse vrouwen in paarse jurken met een instrumentaal ensemble kunnen regelen. Coen: “Dat leverde een geluid op! Iedereen werd er stil van. Fantastisch”. Maar het blijft een kwestie van kiezen. Je hebt als familie een bepaald budget: geef je dat uit aan een bijzondere kist, de bloemen of pak je uit na afloop van de uitvaart met een koffietafel? Een koor of ander muziekoptreden wordt dan gezien als een extra uitgave.
 
Zingen is de beste reclame
Gelukkig ziet het uitvaartensemble Stemmen van troost het aantal aanvragen langzaam maar zeker toenemen. Dit heeft deels te maken met de groeiende bekendheid van het koor. Coen: “Meer dan eens zijn jullie door ons gebeld, simpelweg omdat nabestaanden jullie hadden horen zingen”. Maria: “Wij staan in de landelijke Uitvaartadressengids. Op die manier kregen we een verzoek uit Friesland. Die mensen wilden iets bijzonders bij een uitvaart, wat het plaatselijke kerkkoor niet kon bieden. Helaas waren wij verhinderd vanwege andere activiteiten in de eigen regio. Maar: met wat vergoeding voor de extra reiskosten waren we graag gegaan!’

Koorkwaliteit boven alles
Zingen is de beste reclame. Maar uiteindelijk gaat het om de kwaliteit. Coen: “Het verschil met een professioneel koor is de laatste tijd bij jullie aanzienlijk kleiner geworden”. Janneke Borghans kan dat beamen: “Enkele zangers met stemproblemen zijn gestopt. En we houden strenge audities. Ook investeren we in samenzang. We organiseren studiedagen en treden regelmatig op buiten uitvaarten en afscheidsdiensten om. Zo hopen we telkens een beetje beter te worden”. Maria vult aan: ‘Bij de samenstelling van een octet kijken we goed naar het juiste evenwicht binnen de stempartijen: een sterkere naast een zwakkere zanger. Als er iemand uitvalt, moet je voldoende dragende stemmen over hebben”.

Kleinere optredens, meer bereik

/door
Tot en met 2016 organiseerde ons Uitvaartensemble Nijmegen afwisselend in het voor- of najaar een jaarconcert. De uitvaartbranche en andere geïnteresseerden konden op die manier met ons kennismaken. Dit jaar breken wij met de traditie van jaarconcerten. We worden namelijk steeds vaker gevraagd voor kleinschalige optredens. Dat doen we graag en op die manier bereiken we een breder publiek. Zo hebben we gezongen tijdens de moederdagviering in Joachim en Anna en op mariadag in De Honinghoeve in Neerbosch-Oost. Ook traden we op bij de herdenkingsdienst voor overleden daklozen op Begraafplaats Jonkerbos, bij Allerheiligen in Rustoord en tijdens de Agapèviering van de Effatagemeenschap in de Dominicuskerk in Nijmegen (4e zondag in de veertigdagentijd). Deze optredens geven ons veel voldoening. Mocht u ons ook graag horen bij een bijzondere gelegenheid, neemt u dan gerust contact met ons op. We zingen niet alleen als octet, maar bieden ook solo’s, instrumentale nummers en Gregoriaans.

Stemmen van troost klinken in De Vereeniging

/door

Podium voor de Stad, Nijmegen, zondag 12 maart 2017 – Het muziekevenement Podium voor de Stad trok ook dit jaar weer een groot aantal bezoekers. Te beluisteren waren amateur- en semiprofessionele ensembles, orkesten en gelegenheidsformaties uit Nijmegen en omstreken. Ook ons Uitvaartensemble ‘Stemmen van troost’. 

De Kleine Zaal waarin we optraden als bijna voltallig koor – dus niet in octet zoals we dat bij uitvaarten en herdenkingsdiensten doen –  zat stampvol. We zongen een kleine greep uit ons repertoire van 80 muzieknummers: Morning has broken (Cat Stevens), Thou knowest lord (Henry Purcell), Lascia ch’io pianga (Georg Friedrich Händel), Earth Song (Frank Ticheli), Wenn ich einmal soll scheiden (Johann Sebastian Bach), The long day closes (Arthur Sullivan) en In this Heart (Sinead O’ Connor). Na afloop kwamen mensen uit het publiek ons spontaan bedanken voor het ontroerende optreden en het hoge niveau van de uitvoering.

Wim Harmsen die nog niet zo heel lang zingt bij ‘Stemmen van troost’ vatte het als volgt samen: “Ook als voltallig koor en in een setting die we niet gewend zijn, blijkt goed over te komen waar we het met zijn allen steeds voor doen: ruimte geven aan de troost die ontroerende muziek kan geven. Zelf zijn we natuurlijk ook deel van de stemming en de sfeer die onze muziek oproept. Die dag in De Vereeniging voelden we met zijn allen dezelfde snaar die we blijkbaar ook bij het publiek geraakt hebben. Ook daar doen we het voor”.

Jaarconcert 10 en 11 oktober 2015 in Nijmegen en Bergharen

/door

Het jaarconcert 2015 van het Uitvaartensemble Nijmegen vond plaats op zaterdag 10 oktober in de Dominicuskerk aan de Prof. Molkenboerstraat 7 te Nijmegen en op zondag 11 oktober in de Protestantse kerk aan de Veldseweg 12 te Bergharen.

Op het programma stonden veel nieuwe koorliederen ingedeeld in taalblokken. In het Engelstalige blok presenteerde het ensemble onder meer The Shower van Edgar Elgar, in het Franstalige blok Cantique de Jean Racine van Gabriel Fauré en Notre Père van Maurice Duruflé, in het Duitse blok Herr, nun lässest du van Felix Mendelssohn-Bartholdy en Jesus bleibet meine Freude van Johann Sebastian Bach. Er was ook een Latijnse blok met onder meer Lacrimosa van Mozart. De taalblokken werden afgewisseld met intermezzo’s zoals Pie Jesu van Andrew Lloyd Webber, Au Cimetière van Gabriel Fauré en enkele solo’s met pianobegeleiding.

In 2015 heeft het koor veel nieuwe liederen ingestudeerd. Inmiddels bestaat het complete repertoire uit maar liefst ruim 60 koorliederen. Zo kan men bij afscheidsdiensten en herdenkingen kiezen uit verschillende genres: profaan, wereldlijk, modern of klassiek, en uit meerdere talen, ook Nederlandstalig. Ieder lied heeft een eigen sfeer. Het volledige repertoire is te vinden in het menu repertoire.

Geluidsopnames voor website

/door

Op 20 mei 2015 maakte het Uitvaartensemble Nijmegen opnames van een deel van het repertoire. Dat vond plaats in de Protestantse Kerk te Bergharen. Geluidstechnicus Steven Vonk zorgde voor de apparatuur en de techniek. De opnames zijn te beluisteren in het menu repertoire. Ze geven een impressie van de sfeer van onze liederen. Natuurlijk is het niet mogelijk om het gehele repertoire op te nemen. Dat repertoire bestaat inmiddels namelijk uit meer dan 60 liederen! Maar de opnames vormen met elkaar een goede weergave van de veelzijdigheid van het repertoire. Zo is er keuze uit Engels-, Duits-, Frans- en Nederlandstalige, wereldlijke en religieuze, moderne en klassieke liederen.

Ervaring van een familie met het Uitvaartensemble Nijmegen

/door

Ervaring van een familie met het Uitvaartensemble Nijmegen
“De aanwezigheid en de muzikale omlijsting van het Uitvaartensemble Nijmegen bij de uitvaart van mijn schoonmoeder was heel erg bijzonder. Niet alleen werd de door ons uitgezochte muziek professioneel uitgevoerd, ook de intentie die van het koor uitging bood troost.
Hoe waardevol was het om de muziek, waarvan mijn schoonmoeder zo hield, mooi en in balans uitgevoerd te horen worden.
Het is bekend dat muziek helpt om verdriet en andere emoties te kanaliseren. Het vindt een uitweg en kan stromen. Bij levende muziek is dit nog intenser. Het ensemble raakte ons met haar stemmen en bood zo de mogelijkheid om bij onze emoties te komen.”