Onze ambassadeur: Klopper&Kramer

/door

Het Uitvaartensemble Nijmegen had niet kunnen bestaan zonder ambassadeurs. Een van hen is uitvaartonderneming Klopper&Kramer. Regelmatig wijst zij families op het bestaan van ons koor en zingen wij bij uitvaarten die Klopper&Kramer begeleidt. Hoog tijd dus voor een interview. Onze koorleden Janneke Borghans en Maria Janssen togen daarvoor naar het Uitvaartcentrum Oud-Mariënboom en praatten met Coen Kramer over de rol van muziek bij uitvaarten, over zijn eigen relatie met muziek en natuurlijk over het uitvaartkoor. 

Met de paplepel ingegoten
De ontvangstruimte is van alle gemakken voorzien: fijne fauteuils en cappuccino met roomboterkoekjes. Coen: “Ik ben van jongs af aan door dit werk in al zijn facetten geïnspireerd. Mijn opa is met dit bedrijf begonnen, ongeveer honderd jaar geleden. Mijn vader heeft later met zijn broer en de heer Klopper jr het bedrijf als Klopper&Kramer voortgezet. Die generatie is ermee gestopt en mijn broer Bart en ik zijn er mee doorgegaan”.

Franse chansons en ouderwetse discomuziek
Janneke en Maria informeren eerst naar Coens persoonlijke relatie met muziek. Coen: “Ik kom uit de parochie van de Antonius van Paduakerk. Als kind moest ik altijd mee naar de kerk. Dat ging zo tot in de ’70-er jaren. Was het een stille mis, dan was ik blij omdat deze korter duurde. Maar ik miste wel de muziek. Die was als kind al belangrijk voor mij. Nu heb ik een harde schijf met veel muziek in de auto liggen. Franse chansons, Satie, Chopin, Rachmaninov, maar tegelijkertijd kan ouderwetse discomuziek, Armin van Buuren of Tiësto door de speakers schallen”.

Platgedraaide cd’s
Als het gesprek komt op muziek bij uitvaarten steekt Coen zijn mening niet onder stoelen of banken: “Er moet veel meer live muziek bij uitvaarten komen. Ik ben helemaal klaar met die cd’s. Dan komt De steen van Paul de Leeuw weer voorbij. Platgetrapt….”. Coen snapt echter heel goed dat het niet makkelijk is. Wat is het alternatief? “Vaak is het door gebrek aan vrijwilligers moeilijk om een goed kerkkoor draaiende te houden. Er zijn kerken die naar vervanging zoeken in de vorm van een vrijwilligerskwartet”. Maria herkent dit: “In Malden zit een enthousiaste kapelaan, die steeds minder vaak een eigen kerkkoor ter beschikking heeft. Toen hij ons een keer had horen zingen, stak hij meteen onze flyer in zijn borstzak. Nu hebben we al een aantal keren in Malden gezongen”.

Het kan anders: gospelmuziek 
Gelukkig is er hoop, volgens Coen Kramer: “Het aantal uitvaarten in kerken neemt nog steeds af en veel mensen kiezen voor niet-religieuze ruimten. Daar liggen alle mogelijkheden open”. Een tijdje terug kreeg hij het verzoek van twee dochters om klassieke gospelmuziek te laten horen bij een uitvaart. Vanuit Amstelveen heeft hij toen een groep charmante Antilliaanse vrouwen in paarse jurken met een instrumentaal ensemble kunnen regelen. Coen: “Dat leverde een geluid op! Iedereen werd er stil van. Fantastisch”. Maar het blijft een kwestie van kiezen. Je hebt als familie een bepaald budget: geef je dat uit aan een bijzondere kist, de bloemen of pak je uit na afloop van de uitvaart met een koffietafel? Een koor of ander muziekoptreden wordt dan gezien als een extra uitgave.
 
Zingen is de beste reclame
Gelukkig ziet het uitvaartensemble Stemmen van troost het aantal aanvragen langzaam maar zeker toenemen. Dit heeft deels te maken met de groeiende bekendheid van het koor. Coen: “Meer dan eens zijn jullie door ons gebeld, simpelweg omdat nabestaanden jullie hadden horen zingen”. Maria: “Wij staan in de landelijke Uitvaartadressengids. Op die manier kregen we een verzoek uit Friesland. Die mensen wilden iets bijzonders bij een uitvaart, wat het plaatselijke kerkkoor niet kon bieden. Helaas waren wij verhinderd vanwege andere activiteiten in de eigen regio. Maar: met wat vergoeding voor de extra reiskosten waren we graag gegaan!’

Koorkwaliteit boven alles
Zingen is de beste reclame. Maar uiteindelijk gaat het om de kwaliteit. Coen: “Het verschil met een professioneel koor is de laatste tijd bij jullie aanzienlijk kleiner geworden”. Janneke Borghans kan dat beamen: “Enkele zangers met stemproblemen zijn gestopt. En we houden strenge audities. Ook investeren we in samenzang. We organiseren studiedagen en treden regelmatig op buiten uitvaarten en afscheidsdiensten om. Zo hopen we telkens een beetje beter te worden”. Maria vult aan: ‘Bij de samenstelling van een octet kijken we goed naar het juiste evenwicht binnen de stempartijen: een sterkere naast een zwakkere zanger. Als er iemand uitvalt, moet je voldoende dragende stemmen over hebben”.

Kleinere optredens, meer bereik

/door
Tot en met 2016 organiseerde ons Uitvaartensemble Nijmegen afwisselend in het voor- of najaar een jaarconcert. De uitvaartbranche en andere geïnteresseerden konden op die manier met ons kennismaken. Dit jaar breken wij met de traditie van jaarconcerten. We worden namelijk steeds vaker gevraagd voor kleinschalige optredens. Dat doen we graag en op die manier bereiken we een breder publiek. Zo hebben we gezongen tijdens de moederdagviering in Joachim en Anna en op mariadag in De Honinghoeve in Neerbosch-Oost. Ook traden we op bij de herdenkingsdienst voor overleden daklozen op Begraafplaats Jonkerbos, bij Allerheiligen in Rustoord en tijdens de Agapèviering van de Effatagemeenschap in de Dominicuskerk in Nijmegen (4e zondag in de veertigdagentijd). Deze optredens geven ons veel voldoening. Mocht u ons ook graag horen bij een bijzondere gelegenheid, neemt u dan gerust contact met ons op. We zingen niet alleen als octet, maar bieden ook solo’s, instrumentale nummers en Gregoriaans.

Voorzitter Wytze: een sociaal bewogen mens

/door

Ruim 5 jaar geleden, verhuisde Wytze na zijn pensioen met zijn vrouw naar Nijmegen en werd lid van de cantorij in de Stevenskerk. Via via kwam hij terecht bij het Uitvaartensemble Nijmegen. Op dit moment is hij penningmeester en vervangend voorzitter van ons ensemble. Wytze: “Ik ben geboren in Amsterdam en groeide op in een kinderrijk kerkelijk meelevend protestants gezin. Wij moesten allemaal verplicht op muziekles. Ik koos voor dwarsfluit”. Later speelde hij in ensembles en baritonsaxofoon in een fanfareorkest.

Wytze werkte lang als huisarts op een van de Zuid-Hollandse eilanden. Hij vertelt daarover: “Een van de mooiste en meest dankbare taken van mijn werk als huisarts, maar ook de moeilijkste, vond ik het begeleiden van mensen in de laatste fase van hun leven”.

Nu werkt Wytze als vrijwilliger in het hospice van Joachim en Anna. Hij is lid van een groep mensen die – wanneer er niemand anders is – waakt bij stervende medemensen. Het zingen in het Uitvaartensemble Nijmegen zou je kunnen beschouwen als een logische voortzetting daarvan. Wytze legt uit: “Zelf vind ik het belangrijk dat mensen met een goed gevoel terug kunnen denken aan hectische momenten zoals de uitvaart van hun vader of moeder of andere geliefde. Je weet nog precies wat voor weer het die dag was…. en of de zon scheen. En ook welke muziek er gespeeld werd of welk lied er gezongen werd…. Dit steunt en helpt je het verdriet te verwerken.”

Wytze hoopt nog lang te kunnen zingen in het Uitvaartensemble Nijmegen: “Als ensemble doe je dit met elkaar. Je beleeft iedere uitvaart een saamhorigheid; hierdoor krijg je een bijzondere band met mensen……..met wie je mooie muziek kan maken. Soms raakt dit je zo dat je vergeet te zingen.”

De foto’s bij dit bericht zijn genomen tijdens de viering van Wytze’s 70ste verjaardag. Hij werd op dat moment door het Uitvaartensemble Nijmegen toegezongen. 

Margaret de Groot Vlasveld: betrokken en dicht bij de mensen

/door

Al op jonge leeftijd werd haar gevraagd om lezingen te doen en te assisteren bij avondwakes en later bij uitvaarten. Eerst samen met een priester, later zelfstandig. Margaret legt uit: “Het was een logisch verlengde van mijn werk in de zorg waar zingevingsvragen en rouw rond het levenseinde vaak spelen. Vanuit deze interesse ben ik later theologie gaan studeren”. Nu begeleidt ze uitvaarten in het zorgcentrum Joachim en Anna. Daarbij schakelt ze regelmatig  het Uitvaartensemble Nijmegen in. Voldoende reden om deze bijzondere vrouw nader te leren kennen. Boudewien Ephraim, koorlid van het Uitvaartensemble Nijmegen, interviewde haar.

Jij was als pastor in verpleeghuis Joachim en Anna, vanaf het begin betrokken bij het Uitvaartensemble. Hoe dat is gegaan?
Als pastor van de Waalboog en uitvaartbegeleider merkte ik dat er behoefte was aan een koor om het afscheid van overledenen op een mooie manier vorm te geven. Ik kwam toen in contact met Jan Bredie, de oprichter van het Uitvaartensemble Nijmegen. Hij liep al langer met het idee rond om een uitvaartkoor te beginnen. Samen met dirigente Anca Veldpaus hebben we toen een jaar lang voorbereidend werk gedaan: contacten leggen met uitvaartondernemingen en met geïnteresseerde zangers. Op 11 januari 2012 vond de oprichtingsvergadering plaats. Ik vond dat de naam eenvoudig en duidelijk moest zijn. Dat is gelukt: de titel Uitvaartensemble Nijmegen geeft precies weer wat jullie doen: koorzang bieden bij uitvaarten in de omgeving van Nijmegen. De ondertiteling ‘Stemmen van Troost’ verwijst naar de nabijheid van de menselijke stem bij een uitvaart. Dat is wat we wilden uitstralen.

Is er de laatste 15 – 20 jaar iets veranderd bij hoe mensen vorm en inhoud willen geven aan een afscheid?
Vroeger stond het gezicht van de dode, het hoofdeinde van de kist, gericht naar het altaar, nu is het gezicht gericht naar de nabestaanden. Zij staan centraal. Daarom probeer ik mij open te stellen voor de wensen van de partners, kinderen en kleinkinderen van de nabestaanden. Het kost mij al gauw 2-3 uur om erachter te komen wat iedereen wil. Recent vroegen kleinkinderen om een nummer van K3. Ik wist niet eens wat het was, maar voor deze kinderen was het belangrijk: een blijvende herinnering aan de begrafenis van hun oma. Overigens zitten de belangrijkste thema’ s liefde, leven, dood, verdriet, afscheid bijna in alle liederen en gedichten verwerkt. Kijk naar songs als Tears in heaven, Dust in the wind en Let it be. Die gaan over de kwetsbaarheid van het menselijk bestaan en het verlangen naar een hemel. Wat ik ook merk is dat niet religieuze mensen er totaal geen moeite mee hebben om te luisteren naar een lied over een Goddelijk thema. Vooral als dat ook nog in een andere taal is. Hoeveel mensen worden niet geroerd door de Mattheus passie?

Je kent ons al een aantal jaren. Zie of hoor je een ontwikkeling?
Zeker! Ik heb jullie jaarconcert bezocht en was verrast door de verbreding: er zijn veel nieuwe nummers bijgekomen. Funeral Ikos van Tavener bijvoorbeeld, vond ik prachtig. In de uitvoering is meer samenklank gekomen en de stemmen en stemgroepen hebben zich meer ontwikkeld. Ik merk dat het bij jullie gaat om het zingen naar de mensen toe om hun troost te bieden en niet om een geslaagd optreden. Jullie denken ook goed mee met de nabestaanden over de invulling van het repertoire en hebben liederen voor een breder publiek zoals Morning has broken, Bridge over troubled water en Cent mille chansons. Bijna alles wat de nabestaanden wensen, kan. En niet onbelangrijk: jullie prijs/kwaliteit verhouding klopt.

Heb je zelf favoriete nummers, liederen of repertoireadviezen?
Ik ben een echte Bach liefhebber dus Jesus bleibet meine freunde en Wenn ich einmal soll scheiden zijn mijn favorieten. Maar Lascia ch’io piano van Händel vind ik ook mooi. En de Taize-liederen, vooral als ze zacht worden gezongen of geneuried tijdens de communie of bij de voorbeden. Populaire liederen zou ik zelf niet zo kiezen maar ze horen wel thuis in het uitvaartrepertoire. En zonder op de populaire toer te gaan: het mooie lied Mag ik dan bij jou van Claudia de Brey kan ook best op de repertoirelijst.

Terugblik 2015 en vooruitblik 2016

/door

2015 was een jaar waarin het Uitvaartensemble Nijmegen grote stappen heeft gezet qua professionalisering en samenklank. Het repertoire is bijna verdubbeld en het aanbod is verbreed. Deze ontwikkeling zetten we door in 2016. De basis is nog altijd a capella zang in een octet, maar het koor biedt ook solozang, pianobegeleiding en –intermezzo’s. Tevens is er ruimte voor ‘verzoeknummers’.

Op 30 januari in de Cenakelkerk in Nijmegen hebben we nog mogen zingen bij een uitvaart. Maar wist u dat we veel meer doen dan dat? Ieder jaar zingen wij met Allerheiligen voor een breed publiek. In 2015 zelfs met twee octetten tegelijkertijd in de Piet Gerritszaal in de Heilig Landstichting en op de Begraafplaats Rustoord. We worden regelmatig gevraagd op informatiedagen rondom afscheid nemen en uitvaartverzorging. En in verzorgingstehuizen bij speciale gelegenheden en herdenkingen.

Jaarconcert 2015: troostvol en muzikaal

/door

Troostvol: samengevat was dat de reactie van de ruim 250 bezoekers van het jaarconcert op 10 en 11 oktober 2015 in Nijmegen en Bergharen. Het koor deed haar naam ‘Stemmen van troost’ eer aan, vond men. De zang was van een hoogstaand niveau, de samenklank mooi en vol en de sfeer intiem en warm. 

Het programma vormde een staalkaart van het uitgebreide en gevarieerde repertoire waarover het koor inmiddels beschikt. Dat zijn ruim 60 liederen in allerlei talen en genres, modern, klassiek, wereldlijk en profaan. Bezoekers die het jaarconcert in 2014 hadden bijgewoond, spraken van een duidelijke vooruitgang en een mooie uitbreiding van het repertoire. De liederen waren opgedeeld in taalblokken en werden afgewisseld met solozang, harpspel en een gedicht onder begeleiding van Schindler’s list op viool. Ook werd er een toelichting gegeven op The Shower van Edward Elgar, Funeral Ikos van John Tavener en het Gregoriaans. Paul Gelsing zorgde voor de piano- en orgelbegeleiding.

Twee concerten in een weekend: dat vergt veel van een koor. Maar het geeft ook voldoening om een programma twee keer te kunnen zingen. Vooral als de reacties van het publiek lovend zijn. Het koor kan met vertrouwen in het eigen kunnen het komende jaar verder werken aan het repertoire en aanbod.

Jaarconcert 10 en 11 oktober 2015 in Nijmegen en Bergharen

/door

Het jaarconcert 2015 van het Uitvaartensemble Nijmegen vond plaats op zaterdag 10 oktober in de Dominicuskerk aan de Prof. Molkenboerstraat 7 te Nijmegen en op zondag 11 oktober in de Protestantse kerk aan de Veldseweg 12 te Bergharen.

Op het programma stonden veel nieuwe koorliederen ingedeeld in taalblokken. In het Engelstalige blok presenteerde het ensemble onder meer The Shower van Edgar Elgar, in het Franstalige blok Cantique de Jean Racine van Gabriel Fauré en Notre Père van Maurice Duruflé, in het Duitse blok Herr, nun lässest du van Felix Mendelssohn-Bartholdy en Jesus bleibet meine Freude van Johann Sebastian Bach. Er was ook een Latijnse blok met onder meer Lacrimosa van Mozart. De taalblokken werden afgewisseld met intermezzo’s zoals Pie Jesu van Andrew Lloyd Webber, Au Cimetière van Gabriel Fauré en enkele solo’s met pianobegeleiding.

In 2015 heeft het koor veel nieuwe liederen ingestudeerd. Inmiddels bestaat het complete repertoire uit maar liefst ruim 60 koorliederen. Zo kan men bij afscheidsdiensten en herdenkingen kiezen uit verschillende genres: profaan, wereldlijk, modern of klassiek, en uit meerdere talen, ook Nederlandstalig. Ieder lied heeft een eigen sfeer. Het volledige repertoire is te vinden in het menu repertoire.

Nieuwe ervaring: Gregoriaans gelegenheidskoor

/door

Op 6 augustus 2015 namen 3 leden van het Uitvaartensemble Nijmegen deel aan een gelegenheidskoor dat speciaal was samengesteld om de uitvaart van de heer Jan Donders (83) te Nijmegen op te luisteren. Behalve Bram Wildeman, Gerard Broess en Lex Hustinx van het Uitvaartensemble Nijmegen, namen nog een 9 tal andere heren deel  van de Schola Karolus Magnus, het koor van de Ontmoetingskerk in Dukenburg en enkele ‘losse heren’. Samen zongen zij een uitgebreide versie van de Gregoriaanse Missa pro Defunctis en enkele andere gezangen onder leiding van dirigent Jos Snijders. Volgens Lex Hustinx was het even wennen aan een vreemde dirigent en dito interpretatie, maar geleidelijk wende het, en uiteindelijk heeft het koor voor de familie zo goed mogelijk gezongen!

Geluidsopnames voor website

/door

Op 20 mei 2015 maakte het Uitvaartensemble Nijmegen opnames van een deel van het repertoire. Dat vond plaats in de Protestantse Kerk te Bergharen. Geluidstechnicus Steven Vonk zorgde voor de apparatuur en de techniek. De opnames zijn te beluisteren in het menu repertoire. Ze geven een impressie van de sfeer van onze liederen. Natuurlijk is het niet mogelijk om het gehele repertoire op te nemen. Dat repertoire bestaat inmiddels namelijk uit meer dan 60 liederen! Maar de opnames vormen met elkaar een goede weergave van de veelzijdigheid van het repertoire. Zo is er keuze uit Engels-, Duits-, Frans- en Nederlandstalige, wereldlijke en religieuze, moderne en klassieke liederen.

Onze dirigent: Hans Meek

/door

Sinds 2014 is Hans Meek de vaste dirigent van het Uitvaartensemble Nijmegen. Dat doet bij vol overgave en met veel plezier. Hans: “Ik ben begonnen bij het Uitvaartensemble Nijmegen als bariton. Al vrij snel werd ik invaldirigent en nu ben ik de vaste dirigent. De sfeer en het muzikale niveau van het koor spreken mij erg aan. Het is een feest om samen met het ensemble te werken aan het repertoire, de juiste interpretatie van de liederen en een goede balans bij het zingen in kwartetten en octetten”.

Hans Meek is tien jaar geleden gestart met  dirigeren. Eerst als repetitor en later als zangleider van de mannenstemmen van een kerkelijke zanggroep in Wijchen. Toen hij  meer tijd kreeg, heeft hij een deeltijdopleiding muziektheorie en zang aan de Schumann academie gevolgd. Al snel daarna werd hij dirigent van het a capella kamerkoor La Lumière. Later volgde Hans nog de Kurt Thomas dirigeercursus te Utrecht.

Behalve dirigeren en zingen, speelt Hans Meek piano op hoog niveau. Dat is een groot voordeel. Hans: “Regelmatig worden er liederen gevraagd met pianobegeleiding. Dat is mogelijk. Ook vraagt een familie wel eens om een instrumenteel intermezzo of solo, bijvoorbeeld een Ave Maria. Dan zoek ik een mooi pianostuk uit en de solopartijen begeleid ik op piano.” Het uitvaartensemble is blij met zo’n muzikale dirigent als Hans Meek.